Trong quá trình vận hành, bảo trì hoặc vận chuyển xe nâng, có những tình huống bắt buộc phải thực hiện thao tác cẩu xe (hoisting) hoặc kéo xe (towing). Tuy nhiên, nếu không thực hiện đúng kỹ thuật, các thao tác này có thể gây biến dạng khung xe, hư hỏng hệ thống điện, hoặc nghiêm trọng hơn là gây tai nạn cho người thực hiện.
Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách cẩu và kéo xe nâng đúng chuẩn kỹ thuật, được tổng hợp từ tài liệu nhà sản xuất và kinh nghiệm thực tế.
1. Hướng dẫn kỹ thuật cẩu xe nâng (Hoisting the vehicle)
1.1. Vị trí cẩu xe đúng tiêu chuẩn
Khi cần cẩu xe nâng (ví dụ trong trường hợp vận chuyển bằng container, đưa lên xe đầu kéo, hoặc cứu hộ thiết bị), bắt buộc phải sử dụng dây cáp hoặc dây vải bản rộng và thực hiện tại vị trí cẩu được chỉ định bởi nhà sản xuất.
Hai điểm cẩu tiêu chuẩn gồm:
-
Móc cẩu phía trước tại lỗ của cột nâng (mast hook hole)
-
Điểm cẩu phía sau tại khung che đầu (rear end of head guard)
Tuyệt đối không cẩu xe tại các vị trí khác. Việc cẩu sai điểm có thể gây biến dạng khung sườn, gãy cột nâng hoặc xé rách cụm bảo vệ.
Vị trí cẩu xe nâng
1.2. Cách xử lý khi có khung bảo vệ đầu (head guard)
Để đảm bảo dây cẩu không làm hư hỏng các chi tiết đèn hậu hoặc khung bảo vệ:
-
Trường hợp A: Nếu có thể, tháo rời tấm chắn đầu xe (head guard sheet) trước khi luồn dây.
-
Trường hợp B: Nếu dây cáp chạm vào đèn hậu, cần tháo cụm đèn chiếu sáng phía sau (rear combination lamp ASSY) để tránh va chạm trong quá trình nâng.
Lưu ý: Luôn kiểm tra trước vị trí các cảm biến hoặc hộp điều khiển điện nằm gần khu vực cẩu để tránh tác động lực lên các thiết bị điện tử nhạy cảm.
2. Cảnh báo và quy trình kỹ thuật khi kéo xe nâng (Caution for towing)
Việc kéo xe nâng thường áp dụng trong các trường hợp khẩn cấp như xe chết máy, lỗi hệ thống điều khiển hoặc cần di chuyển xe đến khu vực sửa chữa. Tuy nhiên, việc kéo xe cũng tiềm ẩn rủi ro cao nếu không thực hiện đúng kỹ thuật.
2.1. Quy định kỹ thuật bắt buộc khi kéo xe
Thứ nhất, luôn nhấc bánh sau rời khỏi mặt đất khi kéo xe nâng bằng xe đầu kéo hoặc các phương tiện khác. Điều này giúp bảo vệ hệ truyền động và giảm lực cản khi xe đang ở trạng thái không hoạt động.
Thứ hai, tốc độ kéo không được vượt quá tốc độ giới hạn của xe nâng. Mỗi model xe nâng có vận tốc tối đa được quy định rõ trong tài liệu kỹ thuật (thường từ 12–18 km/h). Vượt quá tốc độ này khi kéo có thể làm hỏng hệ thống hộp số, cầu dẫn động hoặc bánh răng giảm tốc.
Thứ ba, cài khóa điện về vị trí OFF và cần điều hướng về số N (neutral) trước khi kéo. Điều này giúp ngắt toàn bộ hệ thống điều khiển và tránh nguy cơ hỏng mạch khi kéo.
Riêng trong trường hợp kéo bằng dây với người điều khiển vẫn ngồi trên xe, cần chuyển khóa điện về ON (chế độ PS) và vẫn để cần điều khiển ở vị trí trung tính (neutral).
Thứ tư, tháo càng xe nâng ra hoặc đảm bảo càng không chạm đất. Càng chạm đất trong quá trình kéo có thể bị cong, gãy hoặc bật ngược lên gây nguy hiểm cho người điều khiển và các phương tiện xung quanh.
Thao tác kéo xe nâng
3. Lưu ý khi thao tác cẩu/kéo xe nâng từ chuyên gia
-
Không sử dụng dây cáp kim loại nhỏ hoặc dây không rõ nguồn gốc để cẩu hoặc kéo xe. Hãy sử dụng dây cáp có tải trọng làm việc an toàn gấp 2 lần trọng lượng xe nâng.
-
Nếu xe nâng đang dùng pin lithium, cần ngắt kết nối BMS và kiểm tra trạng thái sạc trước khi kéo để tránh chập mạch.
-
Không thực hiện cẩu hoặc kéo xe trong điều kiện nền đất yếu, ẩm ướt hoặc bề mặt nghiêng trên 5 độ.
-
Luôn dùng tín hiệu và cảnh báo (đèn, còi) khi thực hiện thao tác tại khu vực có phương tiện qua lại.
Thao tác cẩu xe nâng đúng cách
4. Kết luận
Thao tác cẩu và kéo xe nâng là hai hoạt động tưởng chừng đơn giản nhưng nếu thực hiện sai có thể gây thiệt hại lớn cho thiết bị và con người. Việc tuân thủ đúng vị trí cẩu, sử dụng dây cáp đạt chuẩn, giữ đúng tốc độ kéo và thực hiện theo hướng dẫn kỹ thuật là yêu cầu bắt buộc trong mọi trường hợp.
Chúng tôi xin khuyến nghị: Hãy trang bị kiến thức kỹ thuật chính xác cho đội ngũ vận hành và bảo trì, đồng thời tham khảo tài liệu gốc của nhà sản xuất để đảm bảo an toàn tuyệt đối trong mọi tình huống.